Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna NR 3

Proces adaptacji dziecka ma duże znaczenie dla jego rozwoju emocjonalnego oraz jego poczucia bezpieczeństwa. Adaptacja jest budowaniem relacji – bez relacji nie ma adaptacji.

Co zatem można robić aby wspomóc dziecko w procesie adaptacji do przedszkola?

1. Należy przede wszystkim zadbać o swoją relację z dzieckiem jako rodzice oraz o poczucie bezpieczeństwa w tej relacji.

2. Dostarczać dziecku okazji do rozstań z Wami, takich, w których dziekcko będzie przebywało z innymi dorosłymi i będzie czuło się bezpiecznie. Chodzi tu o inicjowanie sytuacji, w których dziecko będzie mogło doświadczać rozłąki, np. z mamą, mając jednocześnie zaopiekowane emocje, które temu towarzyszą przez innego bliskiego dorosłego, np. babcię albo tatę (lub odwrotnie).

3. Istotnym jest również wprowadzać dziecko w temat przedszkola. Pomocne w tym aspekcie mogą się okazać książki o przedszkolu, wspólne wybieranie zaopatrzenia przedszkolnego, opowiadanie o własnych doświadczeniach. Ważne jednak, aby nie zakłamywać rzeczywistości i nie wmawiać dziecku, że będzie miało tam same dobre i przyjemne momenty, jednocześnie nie straszyć, ani nie bagatelizować.

Bardzo pomocnym działaniem ze strony rodziców i dla rodziców jest inicjowanie spotkań z personelem, zwłaszcza z przyszłym wychowawcą dziecka. Celem tego jest wzajemne poznanie się. Jeżeli nie jest możliwe spotkanie w rzeczywistości, można spróbować nawiązać kontakt online lub telefonicznie albo np. wypełnić ankietę na temat dziecka (niektóre przedszkola dają rodzicom do wypełnienia tego typu ankiety, które mogą pomóc kadrze poznać dane dziecko). Warto w niej zapisać, co w Waszym odczuciu wesprze relacje nauczyciel – dziecko (np. jak dziecko wchodzi w kontakt i ile czasu potrzebuje na oswojenie się, jak lubi być nazywane, jakie aktywności lubi, z czym ma trudność oraz jakie są jego zasoby).

W pierwszych dniach i tygodniach adaptacji dowiedzcie się gdzie w przedszkolu możecie towrzyszyć swojemu dziecku podczas jego początkowych dni w nowym miejscu (np. w sali, w szatni) lub jakie inne rozwiązanie przedszkole oferuje. W miejscu w którym będziecie przebywać, wspierajcie Wasze dziecko, zapewniajcie mu poczucie bezpieczeństwa, gdy tego potrzebuje i samo do Was podchodzi, jednak nie wymyślajcie i nie inicjujcie sami zabaw. Kierujcie uwagę dziecka na nauczyciela (np. gdy będzie chciało pić, zaproponujcie, że razem spytacie nauczyciela gdzie jest kubek). Warto rozważyć również zostawianie dziecka w przedszkolu na godzinę-dwie w początkowych dniach i stopniowo wydłużać czas pobytu.

Nie bójcie się łez dziecka i zróbcie miejsce na wszystkie inne jego emocje (w przedszkolu jak i w domu). Dziecko ma prawo odreagowywać, sprawdzać czy rodzic jest blisko, zachowywać się tak, jakby był młodszy, a każda cielesna ekspresja (jak płacz, krzyk, szukanie fizycznej bliskości z opiekunem) spełnia rolę regulacyjną u dzieci w tym wieku, czyli pomaga obniżyć napięcie. Ważne jest, by w momencie gdy np. dziecko płacze, dostało wsparcie kogoś dorosłego a nie zostało zostawione same sobie, żeby się wypłakać.

Pomocne bywają również wszystkie sformułowania typu „przekażę Cię teraz pani Kasi, ona pomoże Ci się uspokoić”, konkretne działania, które uwzględniają potrzeby dziecka („Wiem, że to trudne dla ciebie, teraz odprowadzę cię do sali i muszę wyjść”, albo np. narysowanie serca na ręce dziecka lub zostawienie dziecku jednej rzeczy, która będzie go łączyć z opiekunem.

Na koniec, warto również pogodzić się z tym, że przy rozstaniu rodzica z dzieckiem będą towarzyszyć trudne emocje. Żeby poradzić sobie z emocjami, trzeba je przeżyć, a kiedy jest się dzieckiem, doświadczać zaopiekowania tych emocji przez bliskie osoby, którym dziecko ufa. Rolą dorosłych przy dziecku jest zbieranie trudnych emocji i oddawanie ich w formie, którą są w stanie przyjąć.

Bibliografia:

• Anita Janeczek – Romanowska, Mikołaj Marcela. Jak zapewnić swojemu dziecku najlepszy start. Wydawnictwo MUZA SA. Warszawa, 2021.