Zabawy dla rodziców i dzieci

 Zabawy dla rodziców i dzieci

  „ W dzieciństwie niewiele zależy od nas, wiele zaś od tych, którzy z nami są”

                                                                                                   prof. Bronisław Rocławski

 Rodzicu, masz wolny czas, wykorzystaj go na wspólną zabawę ze swoim dzieckiem 

Bardzo ważne jest, by:

  • aktywnie i mądrze spędzać czas z dzieckiem, rozbudzać jego ciekawość otaczającym światem, 
  • pozwalać na samodzielne doświadczenia, być i wspierać, motywować, 
  • zapewniać o swojej miłości, jednocześnie dając swobodę działania i nabywania różnorodnych doświadczeń,
  • nie należy zapominać, że podstawową formą aktywności dzieci w wieku przedszkolnym jest zabawa.Znacznie więcej pożytku przyniesie nauka w trakcie aktywności zabawowej niż tłumaczenie, czy wielokrotne powtarzanie
    komunikatów słownych.

Propozycje zaprezentowanych zabaw przeznaczone są dla dzieci w wieku przedszkolnym; 5,6 letnich, a także w młodszym wieku szkolnym. Mogą uczestniczyć w nich rodzice wraz ze swoimi dziećmi. Proponowane gry i zabawy rozwijają słownictwo dziecka, zdolność wypowiadania się, koncentrację uwagi, pamięć, kreatywność, dostarczają uczestnikom radości ze wspólnego bycia razem.   

1.Wspólne budowanie zdań (każdy z uczestników zabawy podaje jedno słowo np. kwiaty, potem buduje z nim zdanie);  liczymy słowa w zdaniu, budujemy zdania określonej długości np. zbuduj zdanie o wiośnie składające się z 2,3, 4 wyrazów)

  1. Nadawanie nazw nadrzędnych:

jabłko, gruszka, śliwka, cytryna, banan   – owoce 

komoda, stół, krzesło, fotel, szafa   - meble

bluzka, spodnie, buty, sukienka   - ubrania

  1. Wyszukujemy słowo, które nie pasuje do pozostałych: gra polega na tym, aby spośród kilku słów wybrać to, które nie pasuje ze względu na przynależność do innej grupy znaczeniowej
  2. łódka, kajak, statek, pociąg 
    jabłko, marchewka, gruszka, śliwka
              rysuje, pisze, gotuje, czyta
              ładny, brzydki, miś, czysty 
  3. Wymyślamy słowa - gra polega na wyszukiwaniu antonimów lub synonimów np.
    antonimy                                           synonimy
    słaby – mocny                             kartofel – ziemniak
    czysty – brudny                          domek – chata
    otwarty – zamknięty                   samochód – auto 
    gruby – chudy                            wiadro – kubeł 
    wysoki – niski                            wesoły – radosny 
    ciepły- zimny                             
  4. Wyszukujemy słowa, które brzmią tak samo, a oznaczają coś innego - zabawa polega na wyszukiwaniu jak największej liczby słów, które mają wiele znaczeń
    np.      zamek (do drzwi, pałac, suwak)
    klucz   (do drzwi, klucz ptaków, sposób rozwiązania)
    siatka ( do łowienia ryb, na zakupy, do ogrodzenia)

           igły ( igły do szycia, igły jeża, igły drzew iglastych )

           zebra (zwierze, pasy na drodze)

  1. Wyszukujemy słowa określające czynności:
    np. fryzjerka (obcina, czesze, myje, suszy, farbuje, modeluje, lakieruje)
    np. mama (gotuje, pierze, czyta, bawi się ze mną)
    np. mechanik (naprawia, odkręca, przykręca, lakieruje, czyści, maluje)
  1. Układamy zdanie, w którym każde słowo zaczyna się tą samą głoską:
    Wybieramy głoskę i rozpoczynamy zabawę np. 

K – Kamil kupił kredki i kartki.
W – Wojtek widzi Witka wyrywającego warzywa.
K – Krzyś kupił  Kubie  koparkę.
R - Romek rysuje rakietę.

B -  Bolek buduje bramę. 

  1. Rozwijamy lub skracamy zdanie np.

 Kotek pije. 

 Kotek pije mleko.

 Biały kotek pije mleko w pokoju Zosi. Zagubiona córka szybko podbiegła do swojej mamy.
Córka podbiegła do mamy.
Córka podbiegła.

9.  Łączymy dwa zdania spójnikami:
Gra polega na dobieraniu właściwego spójnika i łączeniu dwóch zdań w jedno. Wypowiadamy pierwszy człon zdania złożonego i proponowany spójnik np. 

Spóźniłem się do szkoły, bo...
Chciałem namalować kwiaty ale...

  1. Określamy czy wypowiedź jest prawdziwa, czy nie i podajemy poprawną odpowiedź. Wypowiadamy zdania poprawne pod względem logicznym na przemian z nielogicznymi. Prosimy dziecko, aby określiło czy to jest prawda, czy fałsz i podało poprawne pod względem logicznym zdanie:
  2. Pies siedzi na drzewie i miauczy.
    Zabrałem ze sobą parasol, bo jest ładna pogoda.
    Skręciłem nogę, więc zaraz po obiedzie pójdę na łyżwy.
    Jestem bardzo głodny, więc nie będę jadł obiadu. 
  3. Zadajemy pytania, aby rozwiązać zagadkę:

Jest to gra, która może być znana pod nazwą „10 pytań”, polegająca na jak najszybszym ustaleniu, o czym myśli druga osoba. Pytania należy tak formułować, aby odpowiedzią na nie były wyłącznie słowa „tak” lub „nie”;
np. Umawiamy się, że wybieramy jakieś zwierzę….
- Czy jest to zwierzę domowe? (tak)
- Czy może mieszkać w domu? (nie)
- Czy jest ptakiem? (nie)
-Czy pomaga człowiekowi? (tak)
- Czy to jest koń? (tak)12. Układamy zagadki:
Gracz wybiera w myśli jakiś przedmiot znajdujący się w pobliżu  i próbuje tak go przedstawić, nie wymieniając nazwy, aby pozostali odgadli o czym mówi: np.

Jest to mebel służący do siedzenia, ma podpórki pod ręce, może być miękki 
i bujany. (fotel)
Jest to rzecz wykonana z papieru, przeznaczona do czytania, którą kupuje się 
w księgarni. (książka). 

Stopniowo w miarę nabywania przez dzieci doświadczeń, możemy odchodzić z tematem od przedmiotów bezpośrednio otaczających dziecko na rzecz dowolnie określonych obszarów np. Jest to pani szyjąca ubrania. (krawcowa)
Jest to drzewo, rośnie w sadzie, daje fioletowe lub żółto - zielone owoce. (śliwa)

  1. Określamy wybraną osobę:
    Dziecko wybiera w myśli osobę, o której będzie mówić, nie wskazując na nią. Następnie próbuje tak ją określić, byśmy mogli odgadnąć, o kogo chodzi
    np. Jest to osoba o jasnych włosach, niebieskich oczach, ubrana w czerwoną bluzkę...
  1. Zabawa „Teatr” – do zabawy możecie wykorzystać kukiełki, pluszowe zabawki, lalki bądź sami możecie grać główne role. Zabawa wzbogaca słownictwo, nakłania do dialogu, rozwija wyobraźnię.
  1. Zabawa „Dubbing” – włączcie Waszą ulubioną bajkę, wyłączcie głos. Starajcie się podkładać swój własny głos pod odpowiednie postaci, wymyślając przy tym własne dialogi.
  2. Zabawa - „Gorący temat”-potrzebna będzie mała piłka lub gazeta zwinięta w rulon. Prowadzący przygotowuje listę ewentualnych kategorii, do których uczestnicy będą musieli wymienić pięć rzeczy, które do niej pasują; np. zwierzęta – krowa, koń pies, kot, lis. Prowadzący zamyka oczy, uczestniczy przekazują piłeczkę z rąk do rąk. Na sygnał „ uwaga” – uczestnik trzymający piłkę w tej chwili przekazuje ją dalej i wymienia jak najszybciej pięć rzeczy, które pasują do ustalonej kategorii. Uczestnik musi zdążyć podać te nazwy, zanim piłka dotrze do niego. Propozycje kategorii mają być dostosowane do wiedzy, możliwości uczestników; np. kolory, owoce, warzywa, kwiaty, przyprawy, słodycze, miasta, kraje...
  1. Zabawa „Wspólne opowiadanie”- na początku zbieramy listę wyrazów lub listę rysunków, które będą pasowały do spektrum zainteresowania uczestników gry np. król, zamek, smok, grota, czarownica, rycerz, wróżka,itp. Uczestnicy siedzą w kole, pierwszy przekazuje piłkę dowolnemu uczestnikowi. Każdy kto ma piłkę jest narratorem. Może opowiadać tak dużo lub tak mało jak zechce. Następnie piłkę rzuca do kolejnej osoby, ale nie do swojego sąsiada. Uczestnicy są odpowiedzialni, aby opowiadanie miało zakończenie. Jeżeli ktoś uzna, że nadszedł właściwy moment, przyjmuje inicjatywę i kończy opowieść. Zamiast piłki można wykorzystać kłębek wełny; podczas przekazywania każdy uczestnik podtrzymuje w dłoni wełnę tak, że w trakcie zabawy powstaje ciekawa sieć fantazji. 
  1. Zabawa „Spotkanie słynnych postaci”-dzieci  mają przyczepione na plecach karteczki 
    z nazwiskami słynnych postaci np. z bajek, baśni. Każdy uczestnik powinien odgadnąć swojego bohatera.  W tym celu można zadawać pytania pozostałym uczestnikom zabawy (czy pochodzę z bajki, czy jestem dziewczynką, itp.) Przykłady postaci: Czerwony Kapturek, Kubuś Puchatek, Calineczka, Mała Syrenka, Kot w butach, Trzy świnki, Złotowłosa, Elsa
    z Krainy Lodu. 
  1. Zabawa - „Imię z gestem”-każdy uczestniki zabawy kolejno  przedstawia się swoim imieniem w połączeniu z wymyślonym gestem, ruchem, (np. Zosia i trzy klaśnięcia 
    w dłonie), każde kolejne dziecko powtarza imiona i zaprezentowane gesty poprzedników i na końcu przedstawia siebie imieniem i gestem. Najtrudniejsze zadanie ma ostatni uczestnik gry – musi powtórzyć wszystkie imiona i zaprezentowane do nich ruchy osób biorących udział 
    w zabawie.  Dbamy o to, aby każdy powtórzył prezentacje wszystkich uczestników.
  1. Zabawa „Czarodziejski worek”- w woreczku są zgromadzone różne przedmioty 
    z najbliższego otoczenia, dziecko za pomocą dotyku ma odgadnąć, co to za przedmiot.
  1. Zabawa „Co się zmieniło?”– (dostrzeganie zmian ilościowych i jakościowych); na dywanie są rozłożone przedmioty np. zabawki, klocki, przedmioty (według inwencji uczestników) dziecko odwraca się, jeden z przedmiotów jest zabierany, w drugiej opcji  zmienia miejsca położenia; zadaniem jest odgadnąć, jakiego przedmiotu brakuje lub który zmienił swoje miejsce. 
  1. Zabawa „Rysowanie pod dyktando’’- utrwalająca umiejętność odróżniania stron lewa, prawa w przestrzeni, w kierunkach, w schemacie ciała, określania relacji przestrzennych. Dziecko rysuje zgodnie z poleceniami; np. na środku kartki narysuj np. chłopca

i dziewczynkę, 

- narysuj dziewczynce czerwoną kokardę na prawym warkoczu,

- chłopcu dorysuj na lewym kolanie spodni łatę,

- narysuj różowy kwiat w lewej ręce dziewczynki,

- narysuj biedronkę obok prawego buta chłopca,

- nad głowami dzieci narysuj przelatujący samolot,

- w prawym górnym rogu kartki narysuj słońce.

II wariant zabawy -  możemy zaproponować inne tematy rysunku np. wiejskie podwórko, 
w lesie, meblowanie własnego pokoju.  

  1. Zabawa „Zmiana miejsc”- w kręgu, po zdaniu niech zmieni miejsce każdy, kto tak jak ja lubi ….np. .czytać bajki, …… jeść lody,….następuje zamiana miejsc.
  1. Zabawa „Sałatka owocowa”- każde dziecko otrzymuje słownie nazwę danego owocu, na dany sygnał wymienione „nazwy owoców” np. „gruszki”, potem „ jabłka’ -  zamieniają się miejscami, na sygnał „sałatka” - wszyscy zamieniają się miejscami.

II wariant – można zastosować nazwy cyfr, liter ….

  1. Zabawa „Moje prawe miejsce jest puste”- zapraszam, …..np. Anię która ładnie rysuje i szybko biega…... 
  1. Zabawa „Zgadnij kto to?”każdy z uczestników przedstawia scenkę pantomimiczną, pozostali zgadują, co ona przedstawia. Może to być: smutny piesek, wesoły zając, latający motyl, ptak, mała myszka, pingwin na spacerze...
  2. Zabawa „Kto Cię woła?”-jedno dziecko odwrócone tyłem do innych, musi zgadnąć imię osoby,  mówiącej - „Ku- ku”.
  3. Zabawa „Kto zmienił miejsce”-jedno dziecko stoi przed pozostałymi , zapamiętuje
    kolejność ustawienia dzieci następnie odwraca się, w tym czasie jedno z dzieci zamienia się

z innym miejscem, zadaniem jest odgadnięcie, kto się zamienił miejsce.

  1. Zabawy z piłką - dzieci w kole toczą do siebie piłkę, wymyślając przedmioty np. 
    w kolorze czerwonym.

ZABAWY USPRAWNIAJĄCE MYŚLENIE DZIECKA 

  • rozwijają potrzebne do nauki w szkole procesy myślowe np. rozumienie, wnioskowanie, uzasadnianie, klasyfikowanie, uogólnianie,
  • rozwijają pamięć, umiejętność koncentrowania uwagi,
  • dostarczają dziecku wiadomości o otaczającym świecie, rozwijają mowę dziecka.

 Dbając o prawidłowy rozwój myślenia dziecka istotne jest – 

  • dostarczać dziecku ciekawych przeżyć i doświadczeń poprzez organizowanie odpowiednich do wieku zabaw, 
  • rozmawiać często z dzieckiem o przeczytanej książce, obejrzanej bajce, codziennych doświadczeniach dziecka,
  • uczyć dziecko planowania zabaw, prostych prac domowych przewidywania i oceniana rezultatów swoich działań,
  • zachęcać do uzasadniania swojego stanowiska np. dlaczego uważasz, że Tomek….
  • uczyć dziecko formułowania wniosków np. Dlaczego nie udało mi się zbudować budowli?
  • zachęcać do samodzielnego rozwiązywania swoich problemów np. 
    w trakcie zabawy, nie podsuwać gotowych pomysłów.

Przykłady zabaw:

1.Wymienianie z pamięci cech przedmiotów -  jaki jest banan?, słoń, orzech?

  1. 2Segregowanie klocków, przedmiotów lub obrazków

- klocków według kształtu, kolorów, wielkości,

- obrazków według treści np. zwierzęta domowe, dzikie

- przedmioty służące do pracy, do nauki, do zabawy

  1. Zabawy „Prawda czy fałsz”:

- dorosły mówi: czerwona trawa, biały śnieg, ciepłe lody, grzeczne dzieci, słoń fruwa, róża pachnie  - dziecko reaguje mówiąc  „ prawda” lub„ fałsz” 

  1. Zabawy w „Skojarzenia” - łączenie w pary pasujących do siebie obrazków, wymienianie przedmiotów wykonanych z drewna, szkła, metalu, papieru, itp.
  2. Zabawy w „ Kończenie zdań”

- gdy zechcę malować to muszę ……...

- gdy zniszczę koledze zabawkę to muszę………

  1. Zabawy w porównywanie przedmiotów„ z pamięci”:

– czym różni się cukier od soli?

– w czym podobne są jabłka i gruszki?

  1. Zabawy „Co byłoby, gdyby?”- dziecko wyobraża sobie, co byłoby, gdyby mogło fruwać, gdyby istniały wróżki, gdyby mamę wyręczał robot………….
  2. Zabawa w definiowanie: Co to jest dom? książka, telefon, samochód, owoc, 
  3. Zabawy z historyjkami obrazkowymi - układanie według właściwej kolejności - opowiadanie historyki obrazkowej- opowiadanie historyjki, z której zabrano jeden obrazek, początkowy lub końcowy;
  4. Układanie przez dziecko zagadek - dziecko wyobraża sobie cechy przedmiotów, o którym chce ułożyć zagadkę, a potem je opisuje np. „Co to za zwierzę: ma długą szyją, żyje 
    w Afryce, ….. jest królem zwierząt…lubi chrupać marchewkę, ……..
  5. Konstruowanie wspólnie z dzieckiem na dużym arkuszu papieru gier planszowych 
    i ich rozgrywanie za pomocą kostek.
  6. Rozwiązywanie zagadek  -  „lubią mnie dzieci, szuka mnie wiewiórka, smaczny jestem w środku”….  (orzech)

Przykłady zagadek do wykorzystania w zabawie z dzieckiem, rodzeństwem 

Karta zagadek:

  1. Choć go nikt nie uczył, 

Bardzo ładnie mruczy, 

Pośród nocnej ciszy poluje na myszy. (kot)

  1. 2. Jestem biała, szara, 

Ruda albo czarna.

Niosę smaczne jaja, 

lubię dziobać ziarna. (kura)

  1. Gdy do szycia mama siada,

Do uszka jej nitkę wkłada. (igła)

  1. 4. Ma długie nogi i dziób czerwony, 

na zimę odlatuje w dalekie strony. (bocian)

  1. Te duże zwierzęta w lasach mieszkają,

Futra mają grube, zimę przesypiają. (niedźwiedzie)

  1. Na łące kwietnej pyłek zbierają, 

W ulach miód z niego wyrabiają. (pszczoły)

  1. Sympatyczne morskie zwierzę,

pływa sobie pośród fal. 

Akrobacje robi śmieszne

 i odpływa zwinnie w dal. (delfin)

  1. Gdy wracasz do domu, przy 

drzwiach wiernie czeka, 

biega wokół, ogonem merda

 i wesoło szczeka. (pies)

  1. Ten ptak pracowity leczy 

Chore drzewa. 

Ciągle dziuple robi, dlatego 

nie śpiewa. (dzięcioł). 

  1. Nie fruwa, choć jest to ptak. 

Dzień w dzień nosi na sobie frak. (pingwin)

  1. Ma igły, chociaż nic nie szyje, 

zwierzątko to małe ma też 

śmieszny ryjek. (jeż) 

  1. Zielone to stworzenie kumka sobie w stawie.

Spotkasz ją na łące, gdy skacze po trawie. (żaba) 

 w oparciu o literaturę propozycje zabaw dla dzieci i ich rodziców  -  opracowałała pedagog Janina Zdunowska