Jest to okres, kiedy frustracje, napady złego humory, lęki będące owocem dziecięcej fantazji bądź nocne koszmary występują u dziecka równolegle z postępującym rozwojem niezależności, zwiększeniem się okresów pełnych pogody, zaufania i towarzyskości oraz szybkim wzrostem zdolności przekazywania własnych myśli i uczuć, a także stawiania pytań.
- SAMODZIELNOŚĆ trzylatka jest coraz większa i dziecko już mniej potrzebuje pomocy dorosłego. Kontroluje odruch wydalania i oddawania moczu. Zdarza się jeszcze moczenie, szczególnie w przypadku przemęczenia, napięcia czy choroby.
- SPRAWNOŚĆ RUCHOWA trzylatka jest znaczna - wspina się, biega, skacze, jeździ na 3-kołowym rowerku, rzuca piłką. Precyzyjne ruchy dłoni i palców sprawiają mu jeszcze trudność, ale próbuje już pisać „literki", rysować ołówkiem i kredką. Malując wykonuje szerokie i zamaszyste ruchy rączką. Czterolatek jest energiczny, zręczny fizycznie, ruchliwy, pełen pomysłów. Potrafi już zaplanować własną pracę, wykonuje ją, przewidując efekt końcowy.
- ZABAWY trzylatek wymyśla i inscenizuje z wyobraźni, główne role wyznacza lalkom. Próbuje bawić się wspólnie z rówieśnikami, ale zabawy te bywają .krótkotrwałe z różnymi dziećmi,. najczęściej ruchowe. Czterolatek jest spragniony towarzystwa innych i wspólnych zabaw, najczęściej konstrukcyjnych.
- KONTAKTY SPOŁECZNE trzylatka najczęściej ograniczają się do najbliższej rodziny. Dziecko naśladuje gesty i czynności otaczających je dorosłych, przyswaja sobie ich postawy życiowe. Jeżeli relacje z dorosłymi były dotychczas zadawalające, dziecko jest gotowe do nawiązywania dobrych stosunków z rówieśnikami. Czterolatek miewa już stałych kolegów, towarzyszy zabaw i zwykle większość czynności wykonują wspólnie. Można wyróżniać w grupie przywódców i obserwować dużą różnorodność osobowości.
- EMOCJE trzylatka cechuje chwiejność, zmienność, gwałtowność. Pojawia się poczucie winy, szczególnie w sytuacjach, gdy dziecko kieruje negatywne uczucia wobec osób, które kocha. Pod koniec 3 roku życia dziecko staje się mniej uparte i bardziej podatne na sugestie dorosłych, bardziej gotowe dostosować się do woli rodziców. Czterolatek lepiej panuje nad własnymi emocjami, a rozwiązując jakiś problem praktyczny lub eksperymentując na nowym materiale do zabawy, przejawia często dużo cierpliwości.
STYMULOWANIE ROZWOJU DZIEKA 3-4 - LETNIEGO
- Należy zapoznawać dziecko z różnymi przedmiotami w otoczeniu poprzez dotykanie powierzchni owoców, liści, kory drzew, roślin, kamyków, przedmiotów szklanych, plastikowych, skórzanych, głaskania zabawek pluszowych, zwierząt.
- Wskazane jest uczenie dziecka rozpoznawania zapachów i smaku pokarmów, różnorodnych potraw, napojów, ciast, owoców, warzyw; odróżniania smaku kwaśnego (cytryna) i słodkiego (cukierki); rozróżniania zapachów przyjemnych (kwiaty, perfumy) od nieprzyjemnych (spalenizna, farby, lakiery, środki dezynfekcyjne).
- Należy oddziaływać bodźcami słuchowymi:
- naśladowanie dźwięków wydanych przez instrumenty (bębenek, cymbałki, harmonijka, organki); .
- powtarzanie prostej melodii śpiewanej przez matkę, rodzeństwo lub granej na instrumencie;
- kojarzenie wrażeń słuchowych z przedmiotami (uderzenie młotka, stuknięcie niezamkniętego okna, dzwonek u drzwi).
- Oddziaływać należy bodźcami wzrokowymi:
- rozróżnianie podstawowych kolorów, łączenie ich ze sobą,: malowanie farbami
- rozróżnianie podstawowych kształtów geometrycznych: koła, kwadratu, trójkąta), rysowanie ich kredką mazakiem i odnajdywanie, ich w przedmiotach codziennego użytku w otoczeniu dziecka;.
- kalkowanie, obrysowywanie, rysowanie postaci ludzkiej;
- oglądanie prostych historyjek obrazkowych i łączenie ze sobą obrazków; z loteryjek, próby logicznego ich układania.
- Wskazane jest kształtowanie prostych czynności samoobsługowych:
- ubieranie się samodzielne, poznawanie i nazywanie części noszonego ubrania;
- posługiwanie się przy jedzeniu łyżką, widelcem, picie z kubeczka; zwracanie uwagi na właściwe zachowanie się przy stole;
- używanie form grzecznościowych „proszę, dziękuję, przepraszam";
- samodzielne mycie się.
- Należy rozwijać mowę dziecka poprzez:
- motywowanie do mówienia, stwarzanie sytuacji i zadawanie odpowiednio sformułowanych pytań;
- nieprawidłowo artykułowane słowa należy poprawiać w atmosferze akceptacji, życzliwości;
- omawianie obrazków, loteryjek, bajek;
- naukę wierszyków, piosenek oraz ról w inscenizacjach.
Opracowała psycholog Maria Wasiluk