Proces adaptacji dziecka ma duże znaczenie dla jego rozwoju emocjonalnego oraz jego poczucia bezpieczeństwa. Adaptacja jest budowaniem relacji – bez relacji nie ma adaptacji.
Co zatem można robić aby wspomóc dziecko w procesie adaptacji do przedszkola?
Należy przede wszystkim zadbać o swoją relację z dzieckiem jako rodzice oraz o poczucie bezpieczeństwa w tej relacji.
Dostarczać dziecku okazji do rozstań z Wami, takich, w których dziekcko będzie przebywało z innymi dorosłymi i będzie czuło się bezpiecznie. Chodzi tu o inicjowanie sytuacji, w których dziecko będzie mogło doświadczać rozłąki, np. z mamą, mając jednocześnie zaopiekowane emocje, które temu towarzyszą przez innego bliskiego dorosłego, np. babcię albo tatę (lub odwrotnie).
Istotnym jest również wprowadzać dziecko w temat przedszkola. Pomocne w tym aspekcie mogą się okazać książki o przedszkolu, wspólne wybieranie zaopatrzenia przedszkolnego, opowiadanie o własnych doświadczeniach. Ważne jednak, aby nie zakłamywać rzeczywistości i nie wmawiać dziecku, że będzie miało tam same dobre i przyjemne momenty, jednocześnie nie straszyć, ani nie bagatelizować.
Bardzo pomocnym działaniem ze strony rodziców i dla rodziców jest inicjowanie spotkań z personelem, zwłaszcza z przyszłym wychowawcą dziecka. Celem tego jest wzajemne poznanie się. Jeżeli nie jest możliwe spotkanie w rzeczywistości, można spróbować nawiązać kontakt online lub telefonicznie albo np. wypełnić ankietę na temat dziecka (niektóre przedszkola dają rodzicom do wypełnienia tego typu ankiety, które mogą pomóc kadrze poznać dane dziecko). Warto w niej zapisać, co w Waszym odczuciu wesprze relacje nauczyciel – dziecko (np. jak dziecko wchodzi w kontakt i ile czasu potrzebuje na oswojenie się, jak lubi być nazywane, jakie aktywności lubi, z czym ma trudność oraz jakie są jego zasoby).
W pierwszych dniach i tygodniach adaptacji dowiedzcie się gdzie w przedszkolu możecie towrzyszyć swojemu dziecku podczas jego początkowych dni w nowym miejscu (np. w sali, w szatni) lub jakie inne rozwiązanie przedszkole oferuje. W miejscu w którym będziecie przebywać, wspierajcie Wasze dziecko, zapewniajcie mu poczucie bezpieczeństwa, gdy tego potrzebuje i samo do Was podchodzi, jednak nie wymyślajcie i nie inicjujcie sami zabaw. Kierujcie uwagę dziecka na nauczyciela (np. gdy będzie chciało pić, zaproponujcie, że razem spytacie nauczyciela gdzie jest kubek). Warto rozważyć również zostawianie dziecka w przedszkolu na godzinę-dwie w początkowych dniach i stopniowo wydłużać czas pobytu.
Nie bójcie się łez dziecka i zróbcie miejsce na wszystkie inne jego emocje (w przedszkolu jak i w domu). Dziecko ma prawo odreagowywać, sprawdzać czy rodzic jest blisko, zachowywać się tak, jakby był młodszy, a każda cielesna ekspresja (jak płacz, krzyk, szukanie fizycznej bliskości z opiekunem) spełnia rolę regulacyjną u dzieci w tym wieku, czyli pomaga obniżyć napięcie. Ważne jest, by w momencie gdy np. dziecko płacze, dostało wsparcie kogoś dorosłego a nie zostało zostawione same sobie, żeby się wypłakać.
Pomocne bywają również wszystkie sformułowania typu „przekażę Cię teraz pani Kasi, ona pomoże Ci się uspokoić”, konkretne działania, które uwzględniają potrzeby dziecka („Wiem, że to trudne dla ciebie, teraz odprowadzę cię do sali i muszę wyjść”, albo np. narysowanie serca na ręce dziecka lub zostawienie dziecku jednej rzeczy, która będzie go łączyć z opiekunem.
Na koniec, warto również pogodzić się z tym, że przy rozstaniu rodzica z dzieckiem będą towarzyszyć trudne emocje. Żeby poradzić sobie z emocjami, trzeba je przeżyć, a kiedy jest się dzieckiem, doświadczać zaopiekowania tych emocji przez bliskie osoby, którym dziecko ufa. Rolą dorosłych przy dziecku jest zbieranie trudnych emocji i oddawanie ich w formie, którą są w stanie przyjąć.
Bibliografia:
Anita Janeczek – Romanowska, Mikołaj Marcela. Jak zapewnić swojemu dziecku najlepszy start. Wydawnictwo MUZA SA. Warszawa, 2021.
Na początek warto zapytać czym jest owa wysoka wrażliwość?
Jest to odziedziczona skłonność do przetwarzania informacji docierających dzięki zmysłom w sposób bardzo pogłębiony i subtelny. Jest to cecha temperamentu, która wiąże się z większą pobudliwością układu nerwowego. Jako pierwszy zwrócił na nią uwagę już J. Strelau, w swojej regulacyjnej teorii temperamentu, a w późniejszym czasie została jeszcze bardziej wyodrębniona praz rozpowszechniona przez Elaine N. Aron. Wysoko wrażliwymi jednostkami jest 15-20% społeczeństwa.
Na wysoką wrażliwość składają się 4 cechy:
Głębokie przetwarzanie, czyli skłonność do refleksji oraz pogłębiona refleksja, która wynika z bardzo wnikliwej analizy rzeczywistości. W związku z tym dzieci takie mogą zadawać dużo głębokich pytań, więcej czasu może zająć im podejmowanie decyzji lub przyzwyczajanie się do nowych osób i sytuacji.
Łatwość ulegania przestymulowaniu, czyli innymi słowy duża wrażliwość na bodźce (takie jak np. hałas, zapach, dotyk). Reakcje dziecka na te czynniki mogą wydawać się innym przesadzone. Dzieci te szybciej wyczerpują się psychicznie, fizycznie, łatwiej się przestymulowują oraz ulegają stresowi.
Reaktywność emocjonalna i empatia, czyli silne reakcje emocjonalne oraz dostrzeganie emocji innych. Emocje u takich dzieci szybko się wzbudzają i powoli wygaszają. Po każdym doświadczeniu dzieci wysoko wrażliwe są zawsze bardziej zadowolone, poruszone, zaciekawione jego rezultatami, częściej o nim rozmyślają. Z większą łatwością również wybuchają płaczem. Są także bardziej podatne na emocje innych, zauważają je i często przejmują. Jednocześnie mogą być bardziej wrażliwe na krytykę i silniej reagują, gdy popełnią błąd.
Wyczulenie na subtelne bodźce, które wiąże się ze szczególną zdolnością mózgu do rejestrowania sygnałów z otoczenia. Dziecko może zauważać najmniejsze nawet zmiany w wyglądzie osób lub miejsc, lub np. czuć ,,dziwny” zapach, przez który nie chce gdzieś wejść.
Z jakimi trudnościami w przedszkolu mierzy się wysoko wrażliwe dziecko?
Dyskomfort związany z wyczuleniem na subtelne bodźce oraz zmęczenie i przestymulowanie (nadmiar bodźców wizualnych, zwiększony hałas, większa ilość osób w grupie),
Przeżywanie różnych sytuacji w przedszkolu, głębokie i długie przeżywanie szczególnie nieprzyjemnych emocji, co jednocześnie może utrudniać uczenie się i obniżać ciekawość poznawczą.
Trudności w funkcjonowaniu w sytuacji rywalizacji oraz w działaniu pod presją (szczególnie presją czasu).
Trudności we wchodzeniu w relacje społeczne (dzieci wysoko wrażliwe często początkowo mogą wchodzić w rolę obserwatora i w milczeniu przyglądać się interakcjom społecznym. Wysoko wrażliwe dzieci po prostu potrzebują więcej czasu, by zaaklimatyzować się w nowym otoczeniu. Najlepiej funkcjonują w relacji jeden na jeden, ale po jakimś czasie i przy wsparciu nauczyciela znajdują w końcu kolegę czy koleżankę, przy której czują się bezpiecznie.
Wsparcie wysoko wrażliwych dzieci jest kluczem do harmonijnego rozwoju…
Dziecko będzie rozwijało się harmonijnie i w pełni wykorzysta swój potencjał, jeżeli środowisko zaakceptuje jego biologiczne możliwości i dostosujesię do nich. Zarówno rodzice, jak i nauczyciele powinni wspierać je w pokonywaniu napotkanych trudności, wzmacniać poczucie wartości i podnosić poziom samooceny.
Kluczowym w rozwoju WWD jest również:
Akceptacja środowiska oraz realne patrzenie na możliwości dziecka i stwarzanie optymalnych warunków do robienia kroku na przód, a nie rzucanie na głęboką wodę.
Wspieranie dzieci wysoko wrażliwych w pokonywaniu trudności i wzmacnianie poczucia własnej wartości oraz rozwijanie samodzielności.
Regulacja emocji w sposób akceptowany społecznie.
Wyjaśnianie, że dziecko nie musi zaspokajać wszystkich potrzeb otoczenia i nauka mówienia „nie”.
Przewidywalność i stałość. Czas na aklimatyzację.
Odpowiednie reagowanie na potrzeby dziecka, a nie na jego zachowanie.
Rozmowa o funkcjonowaniu innych wysoko wrażliwych dzieci.
Regulacja przez ciało.
Dobrze wyregulowany dorosły. Ponieważ wysoka wrażliwość jest cechą dziedziczną, często jest tak, że WWD ma rodzica lub rodziców, którzy są wysoko wrażliwi W takiej sytuacji tym bardziej trzeba dbać o siebie, by stanowić dla swojego dziecka potrzebne mu wsparcie.
Dodatkowo istotnym jest, aby nauczyciele, którzy mają w swoich grupach lub klasach takie dzieci współpracowali z jego rodzicami, w miarę możliwości zapewnienili miejsce lub możliwości do regulacji w ciągu dnia (np. w sali obok, namiocie, kąciku sensorycznym), zmniejszyli ilość bodźców w sali. Warto jest również dobrze zorganizować przebieg zajęć, aby zniwelować chaos oraz unikać zbyt szybkiego i głośnego mówienia. Dzieci takie również wdzięczne będą, gdy zostaną poinformowanie o planowanych wydarzeniach z wyprzedzeniem.
Na koniec warto pamiętać, że to czego potrzebują wysoko wrażliwe dzieci, jest jednocześnie tym, czego potrzebują również wszystkie inne dzieci, czyli bliskości, uważnej obecności i troski.
Z wysoko wrażliwych dzieci wyrastają najczęściej wysoko wrażliwi dorośli. I to od naszego wsparcia zależy, jak poradzą sobie ze swoimi niezwykłymi cechami w dorosłym życiu.
Bibliografia:
Elaine Aron. Wysoko wrażliwe dziecko. Wydawnictwo GWP. Sopot 2017.
Thomas Boyce. Dziecko orchidea czy mlecz. Wydawnictwo Czarna Owca. Warszawa 2019.
Elaine Aron. Wysoko wrażliwi i miłość. Wydawnictwo JK. Łódź 2020.
https://bycblizej.pl/2019/09/08/wysoko-wrazliwe-dziecko-w-przedszkolu/
Jest to okres, kiedy frustracje, napady złego humory, lęki będące owocem dziecięcej fantazji bądź nocne koszmary występują u dziecka równolegle z postępującym rozwojem niezależności, zwiększeniem się okresów pełnych pogody, zaufania i towarzyskości oraz szybkim wzrostem zdolności przekazywania własnych myśli i uczuć, a także stawiania pytań.
STYMULOWANIE ROZWOJU DZIEKA 3-4 - LETNIEGO
Opracowała psycholog Maria Wasiluk
Oczywiście, a nawet trzeba!
Dlaczego? Bo czytanie rozwija u naszego dziecka:
Czytanie dziecku na pewno:
Czy nie jest warto czytać?
Opracowała psycholog Maria Wasiluk
Gotowość dziecka do rozpoczęcia przedszkolnej edukacji zależy od:
Dziecko jest dojrzałe do przedszkola, gdy:
Nie należy dziecka posyłać do przedszkola, gdy w najbliższym otoczeniu zachodzą poważne zmiany, takie jak: narodziny, zmiana miejsca zamieszkania, śmierć, rozwód.
3-Iatki nie są gotowe do rozłąki z mamą; przeraża je hałas, tłum dzieci, nie potrafią bawić się wspólnie i dłużej koncentrować na jednym zajęciu.
4-latki zaczynają się już interesować rówieśnikami i mogą przebywać w grupie 3-4 godziny, jeśli dziecko czuje się tam źle, należy zrezygnować.
5-lat to najbardziej optymalny wiek do rozpoczęcia edukacji przedszkolnej. Dziecko chętnie nawiązuje kontakty rówieśnicze, nie przeżywa tak dramatycznie rozłąki z domem. Jest otwarte i ciekawe świata, jest śmiałe.
Nie dla każdego dziecka pobyt w przedszkolu będzie dobry. Czasami może przynieść więcej strat niż zysków. Uczestniczenie w zajęciach przedszkolnych nie jest niezbędne dla prawidłowego rozwoju dziecka.
CO ZROBIĆ, ABY DZIECKO POLUBIŁO PRZEDSZKOLE?
- zabierz dziecko kilka razy na wycieczkę do przedszkola, zanim zacznie tam chodzić; może inne znane dziecko idzie też do tego samego przedszkola - upewnij się; razem będzie im raźniej;
- postaraj się by maluch miał jak najwięcej okazji do spotykania osób nie należących do najbliższej rodziny;
- zrób wszystko, by rytm dnia dziecka był stały; regularny tryb życia jest bardzo ważny dla malucha;
- ucz dziecko samodzielności w samoobsłudze;
- zabierz dziecko na zakupy i razem wybierzcie to, co mu się przyda w przedszkolu;
- pierwszy dzień w przedszkolu zacznij od wcześniejszej pobudki, bo nie wiadomo ile będzie trwało Twoje rozstanie z dzieckiem;
- niech odprowadza na zajęcia rodzic spokojniejszy, bardziej opanowany, bo lęk rodzica przed rozstaniem udziela się dziecku;
- może przez kilka pierwszych dni dziecko pobyć z Tobą w grupie;
- niech zabiera ukochaną zabawkę;
- po powrocie z przedszkola poświęć dziecku więcej czasu.
Jeśli u Twojego dziecka pojawiły się lęki, bezsenność, moczenie nocne, bóle głowy, brzucha, wymioty, lub gdy zauważysz regres w rozwoju malucha; gdy Twoje dziecko ma trwające dłużej niż miesiąc problemy z zaadaptowaniem się w nowym miejscu, to może być znak, że maluch nie dorósł do przedszkolnej edukacji.
Opracowała psycholog Maria Wasiluk
MA na celu pobudzanie psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki szkolnej. Im wcześniej rozpocznie się działania wspomagające, tym większe szanse na skuteczną rehabilitację dziecka.
Wczesne wspomaganie rozwoju otrzymuje dziecko:
*niewidome;
*słabowidzące;
*niesłyszące;
*słabosłyszące;
*z upośledzeniem umysłowym (w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym);
*z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją;
*z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera;
*z niepełnosprawnością sprzężoną (występują łącznie co najmniej 2 niepełnosprawności wymienione wyżej).
Wczesne wspomaganie umożliwia dziecku:
- poprawę stanu zdrowia;
- wstrzymanie pogłębiania niepełnosprawności;
- kontakty z rówieśnikami;
- wykorzystanie własnego potencjału;
- rozwój psychiczny, fizyczny.
Wczesne wspomaganie rozwoju umożliwia rodzicom:
- wsparcie psychologiczne;
- opracowanie kompleksowego programu wsparcia rozwoju dziecka;
- uzyskanie specjalistycznej wiedzy i umiejętności;
- przygotowanie do roli osoby wspomagającej rozwój dziecka;
- dostrzeganie mocnych stron swojego dziecka i stwarzanie mu, jak najlepszych warunków rozwoju.
Zajęcia w ramach wczesnego wspomagania organizuje się w wymiarze od 4 do 8 godzin w miesiącu (subwencjonowane z budżetu państwa), w zależności od możliwości psychofizycznych i potrzeb dziecka. W Szczecinie takie zajęcia są prowadzone z dzieckiem i jego rodziną w następujących placówkach:
I. Publiczne, dla których organem prowadzącym jest Miasto Szczecin:
1 |
Specjalny Ośrodek Szkolno - Wychowawczy dla Dzieci Słabo Słyszących |
SZCZECIN, ul. Grzymińska 6 |
2 |
Publiczna Szkoła Podstawowa Specjalna Nr 25 w Zespole Szkół Specjalnych nr 9 |
SZCZECIN, ul. Letniskowa 1 |
3 |
Szkoła Podstawowa nr 45 z Oddziałami Integracyjnymi |
SZCZECIN, ul. Benesza 75 |
4 |
Szkoła Podstawowa nr 39 w Zespole Szkół nr 12 |
SZCZECIN, ul. Kablowa 14 |
5 |
Szkoła Podstawowa Nr 51 |
SZCZECIN, ul. Jodłowa 21 |
6 |
Szkoła Podstawowa Nr 56 |
SZCZECIN, ul. Malczewskiego 22 |
7 |
Publiczne Przedszkole Specjalne Nr 21 "Chatka Puchatka" |
SZCZECIN, ul. Malczewskiego 23 |
II. Niepubliczne, prowadzone przez inny organ (dotowane przez Miasto Szczecin):
1 |
Niepubliczna Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna "Tęcza" |
|
2 |
Specjalny Dzienny Ośrodek Terapeutyczno – Edukacyjno – Wychowawczy dla Dzieci i Młodzieży |
SZCZECIN, ul. Tkacka 55 |
3 |
Integracyjne Przedszkole Zdrowia |
SZCZECIN, ul. Monte Cassino 23c oraz 16/2 |
4 |
Ośrodek Rehabilitacyjno – Edukacyjno -Wychowawczy |
SZCZECIN, ul. Rostocka 125 |
5 |
"Tęczowa Kraina" Niepubliczne Przedszkole i Świetlica Kreatywnego Rozwoju Dziecka |
SZCZECIN, ul. Mickiewicza 49 |
6 |
Niepubliczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Tęczowa Przystań |
SZCZECIN, al. Bohaterów Warszawy 40 |
7 |
Specjalny Dzienny Ośrodek Terapeutyczno Edukacyjny dla Dzieci |
SZCZECIN, ul. Montwiłła 2 |
8 |
Niepubliczne Przedszkole "TAK" |
SZCZECIN, ul. Duńska 43 |
9 |
Niepubliczne Przedszkole "Bystrzaki" |
SZCZECIN, ul. Monte Cassino 18a/20 |
10 |
Niepubliczne Przedszkole Językowo-Matematyczne BUS |
SZCZECIN, ul. Szczecińska 2 |
11 |
Niepubliczna Poradnia Konsultacyjno-Szkoleniowa Terapii Mowy i Alternatywnej Komunikacji Językowej Piktogramy |
SZCZECIN, ul. Kuśnierska 10 |
12 |
Przedszkole Niepubliczne NUTKA |
SZCZECIN, ul. Jasna 103B |
13 |
Niepubliczny Integracyjny Punkt Przedszkolny Edusiak |
SZCZECIN, al. Wojska Polskiego 128 |
14 |
Przedszkole Niepubliczne Kraina Uśmiechu |
SZCZECIN, ul. Różowa 8/U1 |
15 |
Integracyjny Punkt Przedszkolny Iskierka |
SZCZECIN, ul. Bolesława Śmiałego 47/2 |
16 |
Niepubliczne Przedszkole Stumilowy Las |
SZCZECIN, ul. Kręta 5 |
17 |
Polsko-Angielskie Przedszkole Montessori Happy House |
SZCZECIN, ul. Mickiewicza 128 |
18 |
Przedszkole "Przyjaciele" |
SZCZECIN, ul. Ks. Warcisława 8A/1-2 |
19 |
Przedszkole Niepubliczne Literackie |
SZCZECIN, ul. Podhalańska 5/6 |
20 |
Przedszkole Niepubliczne Liwena |
SZCZECIN, al. Wojska Polskiego 85 |
21 |
Punkt Przedszkolny "Tęczowa Łąka" |
SZCZECIN, ul. Zaleskiego 31/1 |
22 |
Przedszkole Niepubliczne Artystyczno-Językowe Nasza Bajka |
SZCZECIN, al. Wojska Polskiego 211 |
23 |
Przedszkole Niepubliczne Promyk |
SZCZECIN, ul. Grodzka 34A |
24 |
Przedszkole Niepubliczne Akademia Uśmiechu |
SZCZECIN, ul. Kwiatowa 12 |
25 |
Przedszkole Niepubliczne Akademia Małego Europejczyka |
SZCZECIN, ul. Źródlana 37 |
26 |
Niepubliczne Integracyjne Przedszkole Marii Biernat |
SZCZECIN, ul. Wieniawskiego 7 |
27 |
Niepubliczny Punkt Przedszkolny Gryfik |
SZCZECIN, ul. Bośniacka 32 |
28 |
Niepubliczny Punkt Przedszkolny Niebieski Krokodyl |
Szczecin, al. Papieża Jana Pawła II 32/1 |
29 |
Niepubliczny Punkt Przedszkolny Dom Chichotka |
SZCZECIN, ul. Tarniny 1 |
Opracowała psycholog mgr Maria Wasiluk